معماری سبز یا معماری پایدار ویلا چیست؟
پیشرفت بسیار سریع تکنولوژی شرایط بسیار راحتی را برای زندگی ما فراهم آورده‌است، اما روی دیگر سکه این است که باعث بالارفتن سرعت تخریب محیط زیست شده و مسئله نگهداری از محیط زیست برای آیندگان را به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های ما در عصر حاضر تبدیل کرده‌است. در نتیجه حفظ محیط زیست به یکی از الویت‌های بسیاری از معماران بزرگ در کشورهای پیشرفته تبدیل شده و به منظور محدود کردن تأثیرات منفی معماری بر طبیعت، طراحی ساختمانهای سازگار با محیط زیست و منابع کارآمد مورد توجه معماران بزرگ قرار گرفته‌است.
مانند سایر اشکال معماری در طراحی ویلا نیز معماری سبز یا پایدار جزو ایده‌آل‌ترین طراحی‌ها برای ویلا است.
حتما شما هم برای فرار از زندگی سرد و روزمره شهری به گذراندن تعطیلات در طبیعت و فضاهای دنج و آرام بسیار فکر کرده‌اید و فکر طراحی ویلایی رویایی را برای خود دنبال می‌کنید. ایده زندگی در طبیعت و لذت بردن از آن یا تصویر گذراندن تعطیلات در محیطی زیبا و سرسبز، بسیار دوست‌داشتنی است به شرطی که به یاد داشته‌باشیم در طراحی و ساخت ویلای ما نباید آسیبی به سرمایه‌های ملی و طبیعی وارد شود تا بتوان آنها را برای استفاده نسل آینده حفظ کرد همانطور که پدران و مادران ما این سرمایه‌ها را برای ما به یادگار گذاشته‌اند.
این مسئله که در طراحی ویلای خود به سمت ساختمانهای سبزتر و پایدارتر برویم از نکات بسیار مهمی است به ویژه اینکه ویلاها در بسیار از موارد، در مناطق بکر و طبیعی ساخته می‌شوند، همین مسئله طراحی پایدار ویلاها را بسیار مهم و تاثیرگذار می‌کند.
امروزه معماری پایدار یکی از گرایش‌ها و رویکردهای نوین معماری است که در سال‌های اخیر مورد توجه عده زیادی از طراحان و معماران معاصر جهان، به ویژه در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، قرار گرفته‌است. خیلی از معماران در تلاش‌اند تا پروژه‌های خود را همسو با اهداف محیط زیستی معماری پایدار قرار دهند و نمونه‌های درخشانی با توجه به اصول معماری پایدار طراحی می‌شوند به عنوان مثال باغچه‌های معلق پارک مرکزی وان در سیدنی یا ساختمان بوسکو ورتیکال میلان.
آیا معماری سبز با معماری پایدار تفاوت دارد؟
در بسیاری از موارد دو مفهوم معماری سبز و معماری پایدار هم‌معنی با هم در نظر گرفته‌می‌شوند، هرچند این دو مقوله تفاوت بسیار کمی با هم دارند. مفهوم توسعه پایدار برای اولین بار در دهه 70 میلادی به منظور حفظ و نگهداری از منابع طبیعی و پاسخگویی به نیاز آیندگان مطرح شد که در ادامه در معماری نیز گسترش یافت.
تفاوت معماری سبز با معماری پایدار در این است که در معماری سبز مسئله اساسی، محیط زیست است اما در معماری پایدار انسان و محیط زیست در کنارهم مهم هستند. در معماری پایدار جنبه‌های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی نیز در کنار مسائل محیط زیستی اهمیت دارد.
می‌توان گفت معماری پایدار فلسفه ای است که از ساخت بنا با استفاده از منابع پایدار انرژی، طراحی کارآمد برای کاهش مصرف انرژی و به روز‌رسانی ساختمانهای موجود با فناوری جدید دفاع می‌کند و بهره‌وری انرژی در کل چرخه عمر یک ساختمان مهمترین هدف معماری پایدار است.
معماران از بسیار روش‌های نوین برای کاهش انرژی مورد نیاز ساختمانهای پایداراستفاده می‌کنند و در تلاش‌اند ساختمان‌هایی طراحی کنند که توانایی جذب انرژی طبیعی یا تولید آن را داشته‌باشد.
طراحی معماری پایدار ویلا در تلاش است که بنا را به جزئی از طبیعت و اکوسیستم تبدیل کند نه بخش زائدی که آن را تخریب می‌کند، و در کنار این مسئله که ساختمان ویلا باید نیازهای افراد را تامین کند و کاربردی باشد، به این مسئله بپردازد که اثرات منفی آن بر محیط زیست به حداقل برسد تا این سرمایه‌ها برای نسل بعدی حفظ شود.
هدف از طراحی ویلاهای سبز و پایدار نگهداری از منابع طبیعی به ویژه منابع آبی، جلوگیری از اتلاف انرژی مصرف شده جهت سرمایش و گرمایش و جلوگیری از اثرات منفی ساخت و ساز بر محیط زیست می‌باشد. و الویت آن استفاده از منابع تجدیدپذیر است و سوخت فسیلی را تنها در صورت نیاز و به عنوان امکانی تکمیلی استفاده می‌کند.
در واقع معماری پایدار به ما کمک می‌کند تا ویلاهایی بسازیم که هم امکان استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر را برای ما فراهم کند و هم تلاش کند که منابع‌طبیعی، چه در پروسه تولید ساختمان و چه بعد از آن، در کمترین حد آسیب ببینند.
معماران باید اطمینان حاصل کنند که استفاده از منابع موجود، اثرات مخربی بر رفاه جمعی ما نداشته‌باشد و یا دستیابی به منابع طبیعی را در دراز مدت غیرممکن نسازد، به همین دلیل مصالح باید عمر مفید طولانی داشته‌باشند و قابل بازگشت به چرخه طبیعت.
متاسفانه در حال حاضر صرفه جویی و بهینه‌سازی مصرف انرژی جایگاه چندانی در معماری کشور ما ندارد. برای تغییر این الگوها در معماری لازم است که تحولی در فرهنگ ساخت و ساز با توجه به احترام به طبیعت و بهینه‌سازی در مصرف انرژی به جای بهره‌برداری غیر اصولی و بی‌رویه از آن در دستور کار قرار گیرد.
مزایای طراحی ویلای پایدار
شاید کمی شگفت‌زده شوید اگر بدانید یکی از مهم ترین عوامل مصرف انرژی در دنیا ساختمان‌ها هستند و به همین دلیل است که مسئله معماری سبز و پایدار به یکی از مورد توجه ترین موضوعات در معماری تبدیل شده‌است.
معماری پایدار، با توجه به بحران‌های بسیار جدی محیط زیستی موجود در جهان، موضوع تا حدودی حیاتی محسوب می‌شود و صرفا یک سبک مدرن و مترقی که در کشورهای توسعه‌یافته مورد توجه است نمی‌باشد و با بقای محیط زیست ما سروکار دارد. حرکت به سمت معماری سبزتر، هدف اصلی معماری کنونی عصر ما است تا با کمک آن بتوانیم میراث آیندگان را حفظ کنیم.
طراحی و ساخت ویلاهای پایدار مزایای زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی فراوانی را به همراه دارد:
از نظر زیست محیطی: ویلای سبز یا پایدار به کاهش آلودگی، حفظ منابع طبیعی و جلوگیری از تخریب محیط زیست کمک می‌کند.
از نظر اقتصادی: میزان پولی که اپراتورهای ساختمان باید برای آب و انرژی صرف کنند را کاهش می‌دهد و بهره‌وری را بهبود می‌بخشد.
از نظر اجتماعی: ویلاهای سبز باید زیبا باشند و فقط کمترین فشار را بر زیرساخت‌های محلی وارد کنند.
مصرف انرژی در ویلاها چگونه است؟
ما هر روزه مقدار زیادی انرژی برای گرم کردن و خنک کردن فضای زندگی، گرم کردن آب، روشنایی فضاها و بسیاری از عملکردهای دیگر صرف می‌کنیم که این مسئله باعث شده که در بعضی کشورهای جهان، ساختمان‌ها به رقیب اصلی وسایل نقلیه در مصرف انرژی تبدیل شوند.
ساختمان‌ها و به ویژه ویلاهایی با طراحی سبز و پایدار، امروزه از زیباترین آثار معماری هستند. آنها از دنیای طبیعی الهام می‌گیرند و سعی می‌کنند با محیط زندگی کنند نه اینکه آن را تسخیر کنند.
همانطور که معماران مبتکر و سطح بالا در دنیا این راه را پیش می‌برند، معماری سبز در حال تبدیل شدن به جریان اصلی در بسیاری از جوامع توسعه‌یافته است.
همه می‌توانند از کاهش مصرف انرژی و فضاهای بهبود یافته‌ای که معماری سبز ایجاد می‌کند سود ببرند و اگر از این فلسفه پیروی کنیم به نفع سیاره ماست.
ویژگیهای طراحی ویلای پایدار
1- استفاده بهینه در مصرف انرژی و استفاده از منابع طبیعی
سیستم‌های گرمایش، تهویه و سرمایش یکی از مهمترین عوامل مصرف انرژی در ویلاها هستند و کارایی این سیستم ها باعث می‌شود که بنا اتلاف انرژی کمتری داشته‌باشد یا توانایی تولید انرژی در آن بالا برود. به عنوان مثال مقادیر قابل توجهی انرژی در جریان آب و هوا از ویلاها خارج می‌شود. فن‌آوری‌های بازیافت انرژی در محل می‌توانند به طور موثر انرژی را از آب داغ و هوای کهنه بازپس بگیرند و آن انرژی را به آب سرد تازه یا هوای تازه وارد کنند.
شاید شگفت‌زده شوید اگر بدانید با ساده ترین و کم هزینه ترین عناصر مانند کاشت درختان برگ ریز در جلوی پنجره ویلای خود نیز می‌توانید در تابستان نور مستقیم خورشید را تلطیف کرده و به خنک شدن فضا کمک کنید و همچنین در زمستان وقتی برگ هایشان می‌ریزد نور و گرمای نسبتا مناسبی را در ویلا داشته‌باشید.
در آب و هوای گرم‌تر که خنک‌سازی دغدغه اصلی است، طراحی‌های خورشیدی غیرفعال نیز می‌توانند بسیار مؤثر باشند. به عنوان مثال می‌توان از مصالحی برای ساخت و ساز ویلا استفاده کرد که توانایی حفظ دمای خنک شب، در طول روز را داشته‌باشد.
در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته از امکاناتی مانند پنل های خورشیدی، توربین‌های بادی، آبگرمکن های خورشیدی و پمپ های حرارتی برای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده می شود.
2- استفاده از ضایعات و پساب در تولید آب مورد نیاز برای آبیاری فضای سبز ویلاها
3- توجه به ویژگیهای اقلیمی منطقه‌ی ویلا
در نظر گرفتن شرایط اقلیمی و ویژگیهای آن در طراحی ویلا کمک می‌کند ساختمان بیشترین هماهنگی را با محیط داشته‌باشد و از لحاظ زیباییشناسی بسیار مهم است، همچنین استفاده از مصالح بومی از لحاظ اقتصادی بسیار مقرون به صرفه است و به دلیل اینکه نیاز کمتری به حمل و نقل دارد انرژی کمتری صرف می‌کند و آسیب کمتری به محیط وارد می‌کند.
در واقع شما ویلایی زیبا و هماهنگ با اقلیم منطقه خواهید داشت که آسیب بسیار کمی به آن وارد کرده‌است.